In de rapportage op 3 november jl van SBS6 over deze de app Explane, horen we dat het RIVM het collectief verzamelen van meetgegevens door burgers met apps zeker toejuicht! Het RIVM zegt zelfs toe de meetgegevens van ExPlane te gaan gebruiken. De overheid berekent alleen maar, en dan ook nog met discutabele rekenmethoden, maar meet zelf bijzonder weinig. En aan handhaven komen ze maar niet toe en dat is eigenlijk best logisch: Ze weten natuurlijk allang dat ze de op voorhand gestelde kaders, die gebaseerd zijn op veel te optimistische berekeningen, al lang en breed aan het overschrijden zijn! En dat is goed te zien… We zitten nu al dagelijks geregeld ruim boven de 60 dB en dan is Lelystad nog niet eens open!
https://www.hartvannederland.nl/nieuws/2019/omwonenden-schiphol-zijn-het-zat-en-meten-vliegtuigherrie-zelf/
https://www.samenmetenaanluchtkwaliteit.nl/projecten/explane
Geregeld krijgen we bij Hoog over Wezep mailtjes binnen van mensen die zich afvragen of het laagvliegen al is doorgevoerd, want zij horen de laatste tijd een toename van vliegtuiggeluid.
wo 2 okt 2019 16:29 uur
Hallo,
Ik woon in Schoonloo in Drenthe. Gisteravond hoorde ik ineens het ene na het andere vliegtuig betrekkelijk laag overvliegen. Ik woon hier al 17 jaar, heb dat nog nooit gehad! Is er per 1 oktober iets veranderd? Weten jullie dat?
Had nooit begrepen dat ik ook last zou krijgen van vliegveld Lelystad.
Vanochtend hoor ik ze ook wel, en kan ik ze ook zien, maar veel hoger in de lucht.
Maar ook dit is anders dan anders.
Weten jullie hier meer van?
En voor jullie (ik zag dat jullie een overzicht hebben van de plaatsen
waar overlast is) denk ik ook handig om te weten.
Hoe kan ik meedoen met jullie actie/protest? Want ik vind dit vreselijk!
Het klopt dat het geluid toeneemt: uit een rapportage van de LVNL (Luchtverkeersleiding Nederland) blijkt inderdaad dat in het afgelopen decennium het aantal vluchten boven Oost-Nederland is toegenomen. En we weten intussen dat het beleid is van Schiphol dat de vakantievluchten daar weg moeten en dat deze vervangen worden door langeafstand vluchten, waar grotere vliegtuigen voor gebruikt worden, die dus meer geluid produceren.
Naast dat wij betreffende melder informeren over de verwante actiegroep in de regio (in bovenstaand voorbeeld is dat https://www.drentheblijftstil.nl ), attenderen wij zo’n melder ook op de app Explane die door SchipholWatch is ontwikkeld. Als er nog weinig metingen in de regio gedaan worden, is dat wel een hele goede manier om aandacht te vestigen dat er ook hier geluidsoverlast ervaren wordt.
Op https://reports.explane.org/nl/ zijn de landelijk verzamelde meetgegevens te raadplegen. Deze rapportages zijn te filteren in het bovenste gedeelte van de pagina. Hieronder is te zien dat ik gefilterd heb bij ‘Plaats’ op Hattem, Heerde en Oldebroek. Aan de postcode 8091 is af te leiden welke meetresultaten bij Wezep horen.
Figuur 8a Dit is weergave 1 van 10. Onder aan de pagina’s kun je met deze gefilterde selectie de resultaten in nog een aantal andere weergaven bekijken.
Figuur 8b De meetgegevens in de gefilterde data van Explane met toestel en vluchtgegevens
Iedere gebruiker van een smartphone kan via de App Store ofGoogle Playstore de gratis app Explane downloaden. De app werkt alleen als je bij de beveiligingsinstelling van je mobiele telefoon toegang verleent tot je locatiegegevens. Explane koppelt namelijk het gemeten geluid op een tijdstip en plaats aan de vluchtgegevens van het vliegtuig dat op dat moment overvliegt, zodat dit daadwerkelijk de geluiden zijn die toegedicht kunnen worden aan het specifieke vliegtoestel.
NB: Zoals je kunt zien zijn de gegevens van deze weergave gebaseerd op 1.386 metingen. Hoe overtuigender zal het zijn als het aantal metingen verveelvoudigd wordt! Een toename van het aantal metingen met hogere waarden dan het ministerie heeft voorgerekend, is het ultieme bewijs dat er door veel mensen onacceptabele geluidshinder ervaren wordt!
https://www.samenmetenaanluchtkwaliteit.nl/projecten/explane
Figuur 9 Explane app bij het meten van vliegtuiggeluid
 |
 |
|
Als er na het indrukken van de blauwe microfoon-button te veel geluiden in de omgeving zijn die storen, dan mislukt de meting. Als de meting wel is gelukt, dan krijg je een korte samenvatting van de vluchtgegevens in beeld.Daarbij krijg je ook de gelegenheid om je meting aan de database toe te voegen via de ‘submit’-button.
In figuur 9, bij de middelste weergave, zie je dat betreffend vliegtuig uit Ierland op bijna 11.000 meter hoogte dus al 56 dB levert. Als Lelystad Airport vóór 2023 opengaat en er gaat gevlogen worden met “optimalisatieroute”N*, dan zitten de vliegtuigen boven Wezep en Hattem op 1800 meter, waarbij ze gaan stijgen ter hoogte van Wapenveld/Heerde: als dat gebeurt, zullen we dus veel meer geluidshinder ervaren. Dat kan niet anders.
Metingen die vanuit een app op diverse mobieltjes gedaan worden, zoals Explane of bijvoorbeeld Sound Meter, zijn voor experts in de akoestische technologie lastig te duiden, omdat de meetresultaten niet zuiver gemeten zijn. De omstandigheden waarin men meet, de gevoeligheid van de microfoontjes zijn verschillend. Als je het wel zo objectief mogelijk wilt meten, dan hebben we in het laatste hoofdstuk richtlijnen voor het meten van geluidsenergie, beschreven door Wieger van der Veen. Dit is bijvoorbeeld handig, als je echt een meetpunt wilt installeren met een goede microfoon en een deugdelijke geluidsmeter.
Maar is het wel zo nodig dat dit een helemaal geobjectiveerde meting is? Uiteraard sta je met je mobiel tussen de daken en op een harde ondergrond, ik ben tenslotte geen pony die in de wei staat! Want het is een meting die je in je eigen leefomgeving doet, daar waar jij de geluidshinder ervaart. Uiteraard zijn alle microfoons verschillend van kwaliteit, maar als er te veel verstoringen zijn, zoals bij mij vandaag, omdat de kliko’s net geleegd zijn en telkens door de buren met het kenmerkende gerammel naar de eigen tuin gereden worden, dan mislukt de meting. Bovenstaande meting bij figuur 9 is maar 52 dB, deze hoor je goed, maar geeft niet echt overlast… dus ik kan ervoor kiezen om deze niet te ‘submitten’. Als we het doel van de Explane app goed voor ogen houden: aantonen dat je ernstige overlast van vliegtuiggeluid ervaart, dan is het toevoegen van metingen vanaf 60 dB best logisch! Hoe anders kun je aantonen dat je te vaak en te veel in de herrie zit en dat je er echt last van hebt?
Metingen die vanuit een app op diverse mobieltjes gedaan worden, zoals Explane of bijvoorbeeld Sound Meter, zijn voor experts in de akoestische technologie lastig te duiden, omdat de meetresultaten niet zuiver gemeten zijn. De omstandigheden waarin men meet, de gevoeligheid van de microfoontjes zijn verschillend. We hebben de deskundige Wieger van der Veen van Hoog over Hattem gevraagd waar je op moet letten als je het wel zo objectief mogelijk wilt meten. Dit is bijvoorbeeld handig, als je echt een meetpunt wilt installeren met een goede microfoon en een deugdelijke geluidsmeter. Explane biedt namelijk naast het meten met een app op een mobiele telefoon ook aanknopingspunten om zelf een meetpunt te installeren waarbij er de continu gemeten data geüpload kunnen worden. En dan is het wellicht wel prettig om te weten waar je op moet letten.
https://schipholwatch.nl/2019/06/04/continu-meten-met-explane-heeft-u-interesse/
Meten van geluid, in combinatie met gebruik van het platform Explane
Op zich is het een goed idee om een groot aantal geluidsmeters in te zetten om daarmee een beeld te krijgen van de werkelijke geluidspieken die de vliegtuigen veroorzaken.
Wil je echter serieus langdurig meten en later ook nog iets met de resultaten kunnen doen, bijvoorbeeld richting het ministerie, let dan op de volgende zaken.
1. De microfoon die in mobiele telefoons is ingebouwd, heeft een bepaalde gevoeligheid, dat is de omzetting van drukverschillen naar elektrische signaaltjes. Die gevoeligheid is bij verschillende merken en types mobiele telefoon verschillend.
De app-jes die je op je telefoon kunt zetten om geluid te meten, houden geen rekening met deze verschillen in gevoeligheid. Dat betekent sowieso al dat verschillende telefoons verschillende meetresultaten geven.
2. Verder is het van belang om te weten dat bij elke microfoon de gevoeligheid afhankelijk is van de richting waar het geluid vandaan komt. De veelgehoorde opmerking “ik versta je niet, praat eens in de microfoon” is daar een duidelijke indicatie voor. Die richtingsafhankelijke gevoeligheid geldt zeker ook bij microfoons in mobiele telefoons.
3. In verband met die richtingsafhankelijke gevoeligheid moet je bij een geluidsmeting de microfoon altijd in een bepaalde stand ten opzichte van de bron van het geluid houden. Bij een mobiele telefoons is totaal niet duidelijk hoe de richtingskarakteristiek van de microfoon in het mobieltje eruitziet en hoe de gebruiker de microfoon zou moeten richten.
4. Gebruik de hiervoor genoemde redenen een echte geluidsmeter en niet een app-je op je mobiele telefoon.
En dan bij het meten met een ‘echte‘ geluidsmeter:
5. Gebruik regelmatig een ijkbron om de goede werking van je geluidsmeter en van de aangekoppelde verwerkingsapparatuur te controleren. Doe dat minimaal 1 maal per week, liefst vaker.
6. Gebruik altijd een windbol. Daarmee voorkom je dat je windgeruis meet in plaats van geluid van het vliegtuig.
7. Gebruik bij metingen over een lange periode een geluidsmeter met microfoon die geschikt zijn voor meten in de regen (regenkapje?).
8. Zorg ervoor dat vogels niet op de microfoon kunnen gaan zitten (birdspikes?).
9. Meet op een hoogte van ca. 1,5 meter.
10. Richt je microfoon verticaal naar boven.
11. Realiseer je dat, behalve in de directe omgeving van een vliegveld, de geluidniveaus (LAmax) van vliegtuigen veelal in dezelfde ordegrootte liggen als de geluidsniveaus van geluidsbronnen in je leefomgeving.
12. Meet daarom op een plaats waarvan je zeker weet dat daar geen storende andere geluidsbronnen aanwezig zijn.
13. Blijf kritisch op wat je waarneemt/meet.
14. Meet in verband met vogelgeluiden niet in de buurt van struiken. Coniferen met kwetterende huismussen zijn in dat verband berucht.
15. Meet boven een matig geluidsabsorberende bodem. Bijvoorbeeld een gazon of een weiland.
16. Meet op een zodanige plaats dat geen reflecties (weerkaatsingen) van het geluid tegen objecten in de omgeving richting de microfoon kunnen plaatsvinden. Denk daarbij aan gebouwen, schuttingen en muren. Vergeet vooral ook niet mogelijke reflecties via schuine daken.
17. Reken in het geval het vliegtuig niet recht over de meetplaats komt, de gemeten geluidsniveaus om naar geluidsniveaus recht onder het vliegpad. Daarmee krijg je een reële basis voor de vergelijking van geluidsniveaus van de vliegtuigen c.q. verschillende vliegtuigtypen.
18. Houd er in Explane bij het koppelen van geluidsniveaus aan passerende vliegtuigen rekening mee dat op het moment dat de geluidspiek wordt gemeten, het vliegtuig zich niet meer boven het meetpunt bevindt, maar vaak al verder weg. Als voorbeeld: bij een vlieghoogte van 1800 meter, duurt het 6 seconden voordat het geluid de grond bereikt. Het vliegtuig bevindt zich op het moment dat de geluidspiek wordt gemeten zo’n 800 à 1000 meter verderop.
19. Leg bij het geluidmeten niet alleen het piekniveau in de meterstand S (Slow) vast maar ook het piekniveaus in de meterstand F (Fast). Als gevolg van interferentie tussen het directe geluid en het via de bodem weerkaatste geluid treden verzwakkingen van het geluid op maar zeker ook versterkingen. Die versterking worden bij het meten in Slow weggemiddeld. De piekniveaus die de vliegtuigen veroorzaken, lijken daardoor bij Slow minder hoog.
20. Meet altijd met een ingeschakeld A-filter. Met dit filter wordt in de geluidsmeter de geringere gevoeligheid van onze gehoor voor hoge en lage frequenties nagebootst.
21. Om aan te geven dat met een A-filter is gemeten, wordt de eenheid ‘dB’ een ‘A’ geplaatst. Dus dB(A). Staat het A-filter niet herkenbaar als keuzemogelijkheid op de geluidsmeter, kijk dan in de specificaties van de geluidsmeter of standaard met een A-filter wordt gemeten. Kun je nergens terugvinden wantrouw dan de resultaten van je geluidsmeter.
22. Realiseer je dat de waarde die je meet een piekniveau is en dat dat niet zonder meer te vergelijken is met de contourwaarden uitgedrukt in Lden.
In feite zou je de gemetengeluidsniveaus moeten vergelijken met de piekniveaus die je op basis van de brongegevens kunt berekenen.
Als je je aan bovenstaande punten houdt, krijg je redelijk betrouwbare resultaten. De betrouwbaarheid wordt dan vooral bepaald door de nauwkeurigheid van de geluidsmeter zelf. Die ligt, zo begreep ik, in de ordegrootte van 2 decibel.
6 november 2019
Wieger van der Veen